Tekst źródłowy strony Stała szybkości reakcji

'''Stała szybkości reakcji''' – współczynnik proporcjonalności ''k'' w [[równanie kinetyczne reakcji chemicznej|równaniu kinetycznym reakcji chemicznej]]{{r|Szarawara|Hammett}}:
: ''szybkość reakcji'' = '''''k'''''[A]<sup>n</sup>[B]<sup>m</sup>[C]<sup>p</sup>[D]<sup>q</sup>...

Zależność stałej szybkości reakcji od temperatury opisuje [[równanie Arrheniusa]]{{r|Szarawara|Mortimer}}:
: <math>k = A \exp\left(-\frac{E_{a}}{R\cdot T}\right)</math>
gdzie ''A'' – czynnik przedwykładniczy Arrheniusa, ''E''<sub>a</sub> – [[energia aktywacji]] Arrheniusa, ''R'' – [[stała gazowa]], ''T'' – temperatura w [[kelwin]]ach

Dla wielu prostych [[reakcja odwracalna|reakcji odwracalnych]] stosunek stałych szybkości reakcji biegnących w prawo (''k''<sub>1</sub>) i w lewo (''k''<sub>−1</sub>) jest [[stała równowagi|stałą równowagi]] ''K'' tej reakcji{{r|Hammett}}:
:<math>K = \frac{k_1}{k_{-1}}</math>

== Symbole i jednostki ==
Stała szybkości reakcji oznaczana jest zwykle symbolem ''k'' lub ''k''<sub>n</sub>, gdzie n oznacza [[rząd reakcji chemicznej|rząd reakcji]]. Indeks dolny może też oznaczać numer etapu w przypadku reakcji wieloetapowych{{r|Jones}}.

Jednostkę stałej szybkości reakcji determinuje postać równania kinetycznego, tak aby szybkość reakcji wyrażona była w [mol·dm<sup>−3</sup>·s<sup>−1</sup>]. Zależność jednostki od zewnętrznego rzędu reakcji chemicznej przedstawia wzór ogólny{{r|Schwetlick}}:
: <math>[k_n]=\left[\frac {\text{(dm³)}^{n-1}}{\text{mol}^{n-1}\cdot\text{s}}\right]</math>
gdzie ''n'' – zewnętrzny rząd reakcji

Przykładowe jednostki dla rzędów od 0 do III: 
: 0 rząd: <math>[k_0]=\left[\frac {\text{mol}}{\text{dm³}\cdot\text{s}}\right]</math>
: I rząd: <math>[k_1]=\left[\frac {1}{\text{s}}\right]</math>
: II rząd: <math>[k_2]=\left[\frac {\text{dm³}}{\text{mol}\cdot\text{s}}\right]</math>
: III rząd: <math>[k_3]=\left[\frac {\text{(dm³)}^{2}}{\text{mol}^{2}\cdot\text{s}}\right]</math>

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="Hammett">{{cytuj książkę | nazwisko = Hammett | imię = Louis P. | tytuł = Fizyczna chemia organiczna | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1976 | strony = 56-59}}</ref>
<ref name="Jones">{{cytuj książkę | nazwisko = Jones | imię = Richard A.Y. | tytuł = Fizyczna chemia organiczna. Mechanizmy reakcji chemicznych | wydawca = PWN | miejsce = Warszawa | data = 1988 | strony = 24-27}}</ref>
<ref name="Mortimer">{{cytuj książkę | autor = Michael Mortimer, Peter Taylor (red.) | tytuł = Chemical Kinetics and Mechanism | wydawca = Royal Society of Chemistry | data = 2002 | strony = 66 | isbn = 978-1-84755-780-3 | rozdział = The effect of temperature on the rate of a chemical reaction | nazwisko r = Clive McKee, Michael Mortimer | doi = 10.1039/9781847557803-00065}}</ref>
<ref name="Schwetlick">{{cytuj książkę | autor = Klaus Schwetlick | tytuł = Kinetyczne metody badania mechanizmów reakcji | wydawca = PWN | miejsce = Warszawa | data = 1975}}</ref>
<ref name="Szarawara">{{cytuj książkę | autor = J. Szarawara, J. Skrzypek | tytuł = Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, rozdziały IV.3.a i IV.3.c | wydawca = WNT | miejsce = Warszawa | data = 1980}}</ref>
}}

[[Kategoria:Kinetyka chemiczna]]